-
1 йөгереп чыгу
1) выбега́ть/вы́бежать откуда, куда, за кемуртага йөгереп чыгу — выбега́ть на середи́ну
каршысына йөгереп чыгу — вы́бежать навстре́чу
2) перебега́ть/перебежа́ть || перебе́жка через что (через дорогу, поле)3) забежа́тьалга йөгереп чыгу — забежа́ть вперёд
-
2 йөгереп чыгып китү
1) см. йөгереп чыгу 1)2) убега́ть/убежа́ть -
3 йөгереп әйләнү
= йөгереп әйләнеп чыгу обежа́тьбазарны йөгереп әйләнү — обежа́ть база́р
-
4 йөгереп әйләнеп чыгу
-
5 йөгерү
I неперех.1) в разн. знач. бе́гать/бежа́ть || бег; пробе́жкайөгерү тизлеге — ско́рость бе́га
ерак арага йөгерү — бежа́ть на дли́нную диста́нцию
вакыт туктаусыз йөгерә — вре́мя бежи́т безостано́вочно
поезд һаман алга йөгерә — по́езд всё бежи́т вперёд
күзләр китап юлларыннан йөгерәләр — глаза́ бе́гают по стро́чкам кни́ги
иртә саен ишегалдына йөгерергә чыгу — ка́ждое у́тро выходи́ть во двор на пробе́жку
2) в знач. нареч. йөгереп бего́м, бы́стройөгереп аның янына килү — бего́м прибежа́ть к нему́
йөгереп баскычтан менеп китү — бего́м подня́ться по ле́стнице
3) в разн. знач.а) бежа́ть, побежа́тьярдәмгә йөгерү — бежа́ть на по́мощь
таулардан гөрләвекләр йөгерде — с гор побежа́ли ручьи́
җәрәхәтеннән кан йөгерә — из ра́ны бежи́т кровь
б) перен. пробежа́тьбөтен тәнгә кискен салкын йөгерде — по всему́ те́лу пробежа́л о́стрый хо́лод
йөзенә сагыш күләгәсе йөгерде — по лицу́ пробежа́ла тень тоски́
тимерчыбыклар буйлап ток йөгерә — по провода́м бежи́т ток
4)а) убега́ть/убежа́ть, побежа́ть к кому-л.; чему-л. или куда, за кем, за чемиртә саен су буена йөгерү — ка́ждое у́тро убега́ть к ре́чке
доктор чакырырга йөгерү — побежа́ть за до́ктором
китапханәгә йөгерү — побежа́ть в библиоте́ку
б) убега́ть/убежа́ть; забега́ть/забежа́тьурманга йөгерү — забежа́ть в лес
саубуллашмыйча йөгерү — убежа́ть не прости́вшись
5) разбега́ться/разбежа́тьсябуталышып, төрле якка йөгерү — растеря́вшись, разбежа́ться
6) прям.; перен. бе́гатьәрле-бирле йөгерү — бе́гать взад и вперёд (туда́ и сюда́); беготня́
көн-төн хуҗалык эшләре белән йөгерү — день и ночь бе́гать по хозя́йственным дела́м
кызлар артыннан йөгерү — (прост.) бе́гать за де́вушками
•- йөгерә бирү
- йөгерә-йөгерә ару
- йөгерә-йөгерә арып бетү
- йөгерә-йөгерә хәлдән таю
- йөгереп алу
- йөгереп ару
- йөгереп тую
- йөгереп әйләнү
- йөгереп әйләнеп чыгу
- йөгереп бару
- йөгереп барып җитү
- йөгереп барып кайту
- йөгереп барып килү
- йөгереп барып керү
- йөгереп йөргәләү
- йөгереп йөрү
- йөгереп кайту
- йөгереп кайтып керү
- йөгереп качу
- йөгереп керү
- йөгереп кереп китү
- йөгереп килеп
- йөгереп барып
- йөгереп килеп җитү
- йөгереп килеп җыелу
- йөгереп килү
- йөгереп китеп бару
- йөгереп китү
- йөгереп күчү
- йөгереп менү
- йөгереп менеп китү
- йөгереп таралу
- йөгереп таралышу
- йөгереп тору
- йөгереп төшү
- йөгереп төшеп китү
- йөгереп туктау
- йөгерүдән туктау
- йөгереп узу
- йөгереп узып китү
- йөгереп үтү
- йөгереп үтеп китү
- йөгереп чыгу
- йөгереп чыгып китү
- йөгерергә тотыну
- йөгерергә керешү II неперех.1) покрыва́ться, покры́ться чем-л.яшеллек йөгерү — покры́`ться зе́ленью (о лесе, деревьях, земле)
офыкка алсу кызыллык йөгерә — горизо́нт покрыва́ется ро́зово-кра́сным цве́том
тәрәзәгә бәс йөгергән — окно́ покры́то и́неем
чәчләренә ак йөгергән — во́лосы с про́седью
2) перен. в сочет. с некоторыми сущ. имеет индив. переводыйөзенә кызыллык йөгерде — лицо́ (его́) залило́сь (покры́лось) румя́нцем
күзләренә кан йөгергән — глаза́ на́литы кро́вью
III неперех.күңелгә шатлык йөгерде — се́рдце напо́лнилось ра́достью
случа́ться ( о животных) -
6 перебежать
сов.1) ( что через что) [аркылы] йөгереп чыгу (үтү)2) йөгереп [икенче урынга] күчү3) перен.; разг. ( перейти на сторону врага) качып чыгу (китү), дошман ягына чыгу -
7 высыпать
I в`ысыпатьсов.1) (из чего-л.) бушатып алу, бушату; (во что-л.) салу, салып кую; тутыру2) чыгу, йөгереп чыгу; ябырылып чыгу3) ( о сыпи) чыгу, килеп (тибеп, чабырып) чыгу•II высып`атьнесов.; см. высыпать I -
8 выбежать
-
9 вы-
приставка, татар теленә түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителә1) "чыгу" яки "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә2) "алу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә3) "бетү" яки бетерү дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "тую" дигән фигыль ярдәмендә -
10 избегать
I изб`егатьсов.( что) йөреп (йөгереп) чыгу, күп җирләрдә булуII избег`атьнесов.(кого-чего и с неопр.)1) (сторониться, уклоняться) качу, күренмәскә тырышу2) (спасаться, отделываться) качу, сакланып калу, котылып калу -
11 обежать
-
12 пробежать
сов.1) (через что-л., мимо кого-чего-л.) йөгереп узу (үтү, үтеп китү), чабып узу (үтү, үтеп китү)2) (что и без доп.) йөгереп узу (үтү), чабып узу (үтү)пробежать километр — бер километр [араны] йөгереп узу
3) ( о ветре) исү, исеп китү; ( об облаках) бик тиз агылу, тиз-тиз агылу; (о свете, тени) бик тиз күчү, тиз-тиз китү; (о шуме и т. п.) ишетелеп күчү; (об улыбке и т. п.) чагылу, чагылып китү; (о холоде, дрожи) йөгерү; тән чымырдау4) (протечь, пролиться) агу, таму5) ( миновать - о времени) бик тиз үтү (узу), үтеп (узып) китү, агу6) перен.; разг. ( что) (бегло прочитать) күз йөгертеп (йөртеп) чыгу, тиз-тиз генә карап чыгу• -
13 арка
I а́ркасущ.; архит.а́рка (железобетонная, декоративная, триумфальная) || а́рочныйII арка́сущ.1) спина́ (у человека, животных) || спинно́й ( позвонок)арка белән сөялү — прислони́ться спино́й
аркага яту — лечь на спи́ну
арка сөяге — спинно́й хребе́т
2) спи́нка (у ребёнка, мелких животных, птиц; у кресла, дивана, спальни)урындык аркасына терәлеп утыру — сиде́ть, привали́вшись на спи́нку сту́ла
3) запле́чье, зако́рки прост. || запле́чныйарка капчыгы — запле́чный мешо́к
4) спи́нка, спина́ (рубашки, шубы, плаща) || спинно́й ( шов)5) в знач. нареч. аркадан в спи́ну, сза́диҗил аркадан исә — ве́тер ду́ет сза́ди (в спи́ну)
6) возвы́шенность, хребе́т•- арка бөкрәйтү
- арка җелеге
- арка көбәсе
- арка мие
- арка сөяге
- арка чыгару
- арка чыгу
- аркага асмалы
- аркага салу••арка белән сизү (тою) — чу́вствовать (ощуща́ть) спино́й (чей-л. взгляд, отрицательное отношение коллектива к себе)
арка биреп — см. арка куеп
арка бирү — см. аркан әйләнү
арка бөгеп — не разгиба́я спины́ ( выполнять очень тяжёлую работу)
арка бөкресе чыгу — см. бөкре чыгу
арка кашырга (кашырлык) да вакыт юк — поверну́ться (да́же) не́когда
арка кимерүче — захребе́тник прост.
арка кочтыру — брать (взять, посади́ть) на зако́рки
арка кую — см. аркан әйләнү
арка сөяге йомшак булу — бесхребе́тность разг.
арка таянычы (терәге) — опо́ра; опло́т высок.
арка терәп — см. аяк терәп
арка тире агызу — труди́ться в по́те лица́; умыва́ться по́том
арка тиресен тунау (каезлау) — усил.; см. арка тунау
арка чиләндерү (чиләтү) — усил.; см. арка бөгү 2)
аркага ату — книжн.; прям.; перен. стреля́ть (вы́стрел) в спи́ну
аркага менеп атлану — см. аркага атлану 1)
аркадан кагу — (букв. потрепа́ть по спине́) гла́дить (погла́дить) по спи́нке (голо́вке, голове́)
- арка бөгүаркаңда тату — испы́тывать (испыта́ть, пережива́ть/пережи́ть, узнава́ть/узна́ть, чу́вствовать, почу́вствовать) на свое́й со́бственной спине́ (на своём горбу́) (голод, бедность, лишения, унижения)
- арка каезлау
- арка кашу
- арка кимерү
- арка куеп
- арка күрсәтү
- арка кыздыру
- арка кымырҗу
- арка кычыту
- арка сөяксез
- арка тире агызып
- арка тунау
- арка чымырдау
- арка чемердәү
- аркага атлану
- аркага кайнар су койган кебек булу
- аркадан кайнар су койган кебек булу
- аркага кайнар су сипкән кебек булу
- аркага пычак кадау
- аркага хәнҗәр кадау
- аркага салкын су койган кебек булу
- аркага суык су койган кебек булу
- аркага салкын су сипкән кебек булу
- аркага суык су сипкән кебек булу
- аркадан салкын йөгерү
- арка буйлап салкын йөгерү
- аркадан суык йөгерү
- арка буйлап суык йөгерү
- аркадан таракан йөгерү
- аркадан таракан йөгереп үтү
- аркага таракан йөгерү
- аркага таракан йөгереп үтү
- арканы кояш кыздырганчы
- арканы кояш кыздыра башлаганчы -
14 забежать
-
15 обегать
-
16 вылететь
сов.1) очып килеп чыгу, очып чыгу2) ( на самолёте) очып китү, очып чыгып китү3) югарыга атылу, атылып чыгу4) перен.; разг. барып (килеп) төшү, атылып килеп төшү, егылып төшү5) перен. чабып (йөгереп, атылып) килеп чыгу, чаптырып килеп чыгу6) перен.; прост. чыгарылу, куылу•- вылететь из головы
- вылететь стрелой
- вылететь пулей -
17 набежать
сов.1) на кого-что (натолкнуться с разбега) йөгереп барганда бәрелү, барып (килеп) бәрелү2) разг. ( сбежаться) [йөгереп килеп] җыелу3) (об облаках, тумане) кинәт каплау, каплап алу; ( о волнах) килеп бәрелү, каплау4) ( о ветре) кинәт исү, исеп китү; исеп кую5) разг. ( налиться) тулу, җыелунабежало с ведро воды — [бер] чиләккә якын су җыелды
6) барлыкка килү, чыгу7) перен.; разг. (о деньгах, процентах) җыелу -
18 разлететься
сов.1) очыкитү, очып таралу2) ( разойтись) таралу; төрле якка китү3) ( разбитьсна части) ватылу, ватылып чәчрәү, чәлпәрәмә килү4) перен. (напр. о мечтах) юкка чыгу, җимерелү, бетү5) кызу бара башлау, кызу очып бару, кызу йөгереп (чабып) бару;разлетевшись, удариться о столб — кызу чабып барып баганага бәрелү
6) перен. (распространиться - напр. о новости) йөгереп бару (килү), чабып бару (килү), очып бару (килү) -
19 сбежать
сов.1) йөгереп төшү2) ( стечь о жидкости) агып төшү3) ( убежать тайком) качу, качып китү4) разг. ташу, ташып түгелеп бетү5) перен. югалу, юкка чыгу -
20 вз-
приставка ; = взо-; = взъ-; = вс-бу приставка белән ясалган фигыльләр татар теленә тезмә фигыльләр белән тәрҗемә ителә, приставканың мәгънәсе түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә1) "менү" дигән фигыль ярдәмендә2) "җибәрү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә3) "китү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "чыгу" яки "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә
- 1
- 2